Кыргыз Республикасынын Бейзаттык маданий мурасынын элементтеринин Улуттук тизмеги

VII Салттык тамак-ашка тиешелүү билим жана өнөрлөр
Элементтердин түрлөрү Элементтердин мүнөздөмөсү Элементтердин аталышы Жайылтылуучу тармагы
5 Салттык суусундуктарга тиешелүү билим жана өнөрлөр

 

 

Максым – өлкөнүн калкы арасында кеңири тараган жана сүйүктүү салттуу суусундуктардын бири.

Көчмөн турмушта, жолдон чарчаган көчмөн саякатчынын суусун максымдан артык эч нерсе кандырган эмес. Максым чаңкоону гана кандырбастан, кишинин тойгузган, анткени анын калориялуулугу жогору. Ал адамды көпкө чейин ток кармап, көп күч-кубат берген. Мындан тышкары, максим витаминдерге жана минералдарга бай, дарылык касиетке ээ.

Максымды жасоодогу билим, өнөр муундан муунга өтүп, кылымдардан бери келе жаткан салт. Максым талкандан (арпадан, буудайдан же жүгөрүдөн) жасалат. Унду койдун майына кызаргыча кууруп, үстүнө суу куюп, талкан кошуп кайнатышат. Андан кийин ачыткы кошулуп, ачытуу үчүн 7-8 саатка калтырылат.

Мурда ар айымдын максымды жасоо сыры бар болчу. Бүгүнкү күндө Кыргызстандын дээрлик бардык тургундары бул элементтин алып жүрүүчүлөрү жана практиктери деп эсептелинет.

Максым Кыргыз Республикасы

Маданий мурастарды сактоо жана өнүктүрүү башкармалыгынын башчысы Кыргыз Республикасынын Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлиги Р. Бакеев

 

Материалдык эмес маданий мурастарынын элементин идентификациялоонун анкетасы

  • Элементтин идентификациясы
Негизги аталышы Максым
Дагы башка аталыштары Эгер бар болсо
Материалдык эмес маданий мурастардын тармактары жана жанрлары Элдик оозеки чыгармачылык:

-жомоктор;

-эпикалык ырлар (кичи эпостор);

-эпостор (чоң эпостор);

-макал-лакаптар

Аткаруучулук өнөр:

-ырчылык өнөр;

-бийчилик өнөр;

-музыкалык-аспаптык өнөр;

-театрдык өнөр;

-айтуучулук өнөр

Элдик каада-салттар:

-майрамдар

-каада-салттар

-ырым-жырымдар

Техника жана технология:

салттуу кол өнөрчүлүккө байланыштуу техника жана технологиялар;

-элдик музыкалык аспаптарга байланыштуу техника жана технологиялар;

-салттуу кийимдерге байланыштуу техника жана технологиялар;

-салттуу тамак-ашка байланыштуу техника жана технологиялар

Оюндар:

улуттук оюндар

 

Тармагы:

 

Салттык тамак-ашка тиешелүү билим жана өнөрлөр

Учурдагы жайылтылган аймагы Азыркы мезгилде таралган жери, областы, Өлкөсү Бишкек шаары, Ош облусу, Баткен облусу, Жалал-Абад облусу, Нарын облусу, Талас облусу, Ысык-Көл облусу, Чүй облусу

Кыргыз Республикасы

Коомчулук Аталган элемент кайсы коомчулукка таандык Бүгүнкү күндө Кыргызстандын дээрлик бардык тургундары бул элементтин алып жүрүүчүлөрү жана практиктери деп эсептелинет.
  • Элементтин аныктамасы
Текст

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Элементтин негизги мүнөздөмөсү жана өзгөчөлүктөрү Максым – өлкөнүн калкы арасында кеңири тараган жана сүйүктүү салттуу суусундуктардын бири.

Көчмөн турмушта, жолдон чарчаган көчмөн саякатчынын суусун максымдан артык эч нерсе кандырган эмес. Максым чаңкоону гана кандырбастан, кишинин тойгузган, анткени анын калориялуулугу жогору. Ал адамды көпкө чейин ток кармап, көп күч-кубат берген. Мындан тышкары, максим витаминдерге жана минералдарга бай, дарылык касиетке ээ.

Максымды жасоодогу билим, өнөр муундан муунга өтүп, кылымдардан бери келе жаткан салт. Максым талкандан (арпадан, буудайдан же жүгөрүдөн) жасалат. Унду койдун майына кызаргыча кууруп, үстүнө суу куюп, талкан кошуп кайнатышат. Андан кийин ачыткы кошулуп, ачытуу үчүн 7-8 саатка калтырылат.

Мурда ар айымдын максымды жасоо сыры бар болчу. Бүгүнкү күндө Кыргызстандын дээрлик бардык тургундары бул элементтин алып жүрүүчүлөрү жана практиктери деп эсептелинет.

  • Элементтин мүнөздөмөсү
Маданий мурастардын материалдык объектилери менен элементтин карым-катышы Материалдык элементтер (алар элемент менен байланышкан аспаптар, атайын кийим-кечек же ар кандай ыйык жерлердин обьектилери (эгер болсо) Жок
Кошумча байкоолор Эгер алар бар болсо Жок

 

  • Элементтин классификациясы
Тили Элементти өткөрүп берүү, тапшыруу тили (музыкалык, вербалдык) Вербалдык
Башка маалыматтар Эгер алар бар болсо Жок
  • Элемент менен байланыштуу коомчулук, адамдар
Алып жүрүүчү/Коомчулук/мекеме “Супара” этнокомплекси

Кыргызстан, Аламедин району, Кок-Жар айылы, Карагул Акмат көчөсү

+996 (555) 465051

Дестинация Тескей Жээк

Кыргызстан, Ысык-Көл облусу, Бөкөнбаев, 722300

+996 (777) 347419

 

Башка маалыматтар Эгер алар бар болсо Жок
  • Элементтин абалы
Жашоого жөндөмдүүлүгү
Азыркы абалы Учурдагы абалына кыскача анализ Азыркы учурга чейин максым жасоо боюнча салттуу билим жана өнөр пайдаланып келе жатат
Жашоого жөндөмдүүлүгүнө тоскоолдуктар Жок болуп кетүү коркунучу жана анын себептери (алып жүрүүчүлөрдүн санынын азайышы, социалдык чөйрөнүн өзгөрүшү ж.б.) Жок
Мезгилдери Элемент жок болуп кетүү коркунучуна мурда кабылганбы Жок
Каттоо
Мурдагы каттоо Мурдагы каттоо иштери тууралуу маалымат 2008-ж
Башка маалыматтар Эгер алар бар болсо Жок
  • Маалыматты түзүүчү
Аты-жөнү КР Улуттук Илимдер Академиясынын изилдөөчүлөрү

Ассоциация ХОРЕКА клубу

Рурал Девелопмент Фанд (РДФ)

 

Элементти белгилөө формасы Аудио белгилөөлөр,

Фото белгилөөлөр,

Видео белгилөөлөр,

Жазуу тексттери

 

Сакталган жери Илимий Академияда

Маданият министрилиги

Электрондук маалымат алып жүргүчтөдө

Китеп жүзүндө

“Айгине” маданий-изилдөө борборунун маалымат базасында

 

Толтурулган күнү 20.11. 2015